LTS- Tuần vn xin đăng chuyển vận lại bài viết của nhà báo Lý Văn Sáu (tên khai sinh Nguyễn Bá Đồng minh, 1924-2012) nguyên là Phó Trưởng phái bộ đại diện thường trú Trận mạc Dân tộc Phóng thích Miền Nam vietnam tại Cuba như một tư liệu suy ngẫm. Bài viết được đăng với sự cho phép của gia đình tác giả.
04 tuần 6/1962, khi đang khiến cho Vụ phó Vụ Tin báo (Ban Tuyên huấn Trung ương), tôi được cử sang Cuba làm Phó Trưởng đoàn thây mặt thường trú của Trận mạc Dân tộc Giải phóng Miền Nam vietnam (Mặt trận). Kể trong khoảng khi thiết kế ngày 20/12/1960, Cuba là nước trước tiên trên nhân loại thừa nhận về mặt ngoại giao Chiến trường.
Hai năm sau, tức bốn tuần 7/1962, Cuba lại là nước trước tiên tiếp thu Phái bộ đại diện thường trú của Trận mạc với đầy đủ quy dè bỉu của một công ty ngoại giao. Thật ý nghĩa khi tập đoàn đại diện trước tiên của Chiến trường ở nước ngoài lại được đặt tại một nơi rất xa vn và cũng lại rất gần nước Mỹ…
Tình hữu hảo của Cuba bỏ ra cho vietnam
Khi có mặt ở Cuba, tôi và các thành viên trong phái bộ đại diện thường trú đã được chứng kiến sự thành lập và tạo ra rộng khắp của phong trào toàn quốc ủng hộ dân chúng vn. Trên đất bạn, trong khoảng cuối thế kỷ 18, người địa phương Cuba đã biết đến vietnam khi người hero Cuba Hose Marti từng viết bài báo “Một cuộc dạo chơi trên đất của những người An Nam” để nói lên sự anh dũng của những người địa phương Việt Nam khi họ kiên định vùng lên chống lại sự giai cấp, áp bức của thực dân Pháp.
 |
| Chủ tịch Fidel Castro |
Sau khi chiến dịch Điện Biên Phủ thành công, cái tên “Việt Nam” lại càng được cư dân Cuba biết tới phổ biến hơn ưng chuẩn các phương tiện thông tin dân chúng…. Trên đất nước Cuba đã sinh ra những phố đi bộ mang tên Bác Hồ, nhà máy Võ Thị Sáu, hoặc ngôi làng mang tên gọi Bến Tre… Chỉ cần vừa ra khỏi sân bay quốc tế ở Thủ đô La Habana, chúng ta đã có thể gặp mặt ngay con đường mang tên Nguyễn Văn Trỗi, đi một lúc nữa lại gặp mặt vườn hoa Hồ Chí Minh,… chưa kể rất nhiều nhà máy, trang trại, công trường mang những tên gọi Việt Nam.
Tại nhiều khu thị trấn, làng quê, phía bạn đã doanh nghiệp các hoạt động hữu hảo lôi cuốn mọi người dưới nhiều hình thức duyệt các cuộc mít tinh, nói chuyện về vietnam. Có lần, phía bạn mời chúng tôi tới thì thầm tại trại tù binh là những lính đánh thuê Mỹ bị bắt sống trong cuộc đổ bộ lên bãi biển Hiron ngày 17 tháng năm năm 1961.
Lần khác, bạn tổ chức cuộc chạy mang tên “Vì vietnam” trong chặng các con phố dài hơn 800 km trong khoảng Thủ đô La Habana đến thành phố Santiago de Cuba (nơi có pháo đài Moncada). Hàng trăm người đã thay nhau chạy bộ suốt sớm hôm, vừa chạy vừa mang theo quốc kỳ Cuba và lá cờ Mặt trận Dân tộc Phóng thích miền Nam vietnam. Mỗi lần đoàn dừng lại ở các làng quê, chúng tôi lại đứng ra doanh nghiệp rỉ tai với người dân địa phương.
Trong thời điểm 4 năm công việc ở Cuba, tôi cũng đã có điều kiện đi tới tất cả các tổ chức quân đội và 10 tỉnh giấc, thành phố của nước bạn. Những năm đó, các doanh nghiệp cấp tiểu đoàn của quân đội Cuba đều doanh nghiệp các buổi mít tinh ủng hộ và nghe nói chuyện về Việt Nam.
Dường như, hình ảnh vn còn được nhắc tới trong các cuộc tranh tài người đẹp. Hàng năm nước bạn vẫn thường đơn vị các cuộc thi sắc đẹp để tậu ra hoa hậu, trong số những câu hỏi kiểm tra kiến thức các thí sinh dự thi có cả những nghi vấn liên quan đến vn như: Bạn biết gì về tổ chức Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam vn? Nguyễn Hữu Thọ là ai? Anh hùng Núp ở đâu?…
Đằng sau câu nói nổi tiếng của Fidel
Có một kỉ niệm khó quên với tôi trong thời điểm công việc ở Cuba, đó là lần tôi được trực tiếp chứng kiến câu nói của lãnh tụ Fidel, câu nói mà sau này chúng ta vẫn thường hay nhắc tới mỗi khi nói về tình hòa hợp hữu nghị giữa hai nước Việt Nam – Cuba.
Nhân đây tôi cũng muốn nhắc lại nguyên văn câu nói của Fidel khi đó là: “Vì Việt Nam, chúng ta sẵn sàng hiến dâng tới cả máu của bản thân mình”, trong đó nhị trong khoảng được ông thể hiện sự quan trọng là “đến cả” và “bản thân mình”. Chủ toạ Fidel đã tuyên bố câu nói ấy tại cuộc mít tinh có sự tham dự của hơn 1 triệu người tại quảng trường Cách mệnh ở Thủ đô La Habana.
Trước đây, nhiều lần Fidel đã nói: “vn chiến đấu chẳng phải vì vietnam mà còn vì Cuba, vì nhân dân bị áp bức trên toàn quả đât”. Là nhân chứng xuất hiện tại cuộc mít tinh ấy đúng 45 năm trước, tôi và phần lớn những người Việt Nam xuất hiện hôm đó đã trào dâng một niềm tự hào, xúc động. Khi Fidel vừa chấm dứt câu tuyên bố mạnh bạo ấy, cả quảng trường Cách mạng như vỡ vạc òa bởi những tiếng reo hò và tràng pháo tay của những người tham dự…
Câu nói của người đứng đầu nhà nước Cuba đã biểu thị sự ủng hộ mạnh mẽ và ý thức liên kết với quần chúng vietnam, lại diễn ra đúng vào thời gian Cuba kỷ niệm ngày khởi nghĩa vũ trang cách mạng, 13 năm Thành công Moncada (26/7/1966) và sau khi Hội nghị liên hiệp với quần chúng. # các nước Á-Phi-Mĩ Latinh vừa bế mạc tại Thủ đô La Habana…
Hồi đó, Trưởng đoàn đại biểu vn Dân chủ Cộng hòa sang Cuba dự hội nghị là bè bạn Trần Danh Tuyên – ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Chủ toạ Tổng Liên đoàn Công tích vn, còn đoàn trưởng đại biểu Trận mạc Dân tộc Phóng thích miền Nam Việt Nam là bè bạn Trằn Văn Thành – Ủy viên Chiến trận.
Ngay chiều hôm sau, lãnh tụ Fidel cho mời nhị Trưởng đoàn đại biểu của miền Nam và miền Bắc vietnam đến gặp riêng. Tôi cũng được dự vì là thông ngôn cho hai bằng hữu Trưởng đoàn. Fidel tiếp ba chúng tôi tại Cung Cách mạng. Cuộc gặp mặt trở thành một sự kiện lịch sử mà giờ đây tôi trở thành nhân chứng sống độc nhất, và có nhẽ rất ít người biết tới nội dung cuộc trò chuyện mà Fidel đã bỏ ra riêng cho chúng tôi chiều hôm ấy…
Mở màn cuộc gặp mặt, Chủ toạ Fidel nói: “Bữa nay tôi gặp gỡ các bè bạn để cắt nghĩa vì sao trong cuộc mít tinh ngày bữa qua, tôi lại nói rằng: ‘Vì vn, chúng ta sẵn sàng hiến dâng tới cả máu của bản thân’. Tôi nói ra câu ấy trước tiên là vì tình liên kết vô vấn đề kiện mà chúng tôi bỏ ra cho quần chúng. # vietnam và biểu thị cố gắng của chúng tôi xoành xoạch ủng hộ các bạn hữu trong cuộc đấu tranh chống Mỹ.
Thứ nhị, bối cảnh hiện thời buộc tôi phải nói ra tương tự bởi trong năm 1966 Cuba đã được China cam kết cung cấp gạo, món lương thực chính yếu của chúng tôi, nhưng đến gần thời điểm này (04 tuần 7/1966), phía TQuốc lại thông báo rằng năm nay China vì phải dành gạo cho Việt Nam nên không có gạo cho Cuba. Hai bên trước đó đã thỏa thuận rồi, thế mà giờ đây Trung Quốc lại tuyên bố tương tự. Quyết định này của TQuốc thực sự đã khiến cho khó chúng tôi vì giờ đây chúng tôi làm thế nào tìm ra kịp công ty đối tác để tậu hoặc xin viện trợ?
Tôi nhân thức sự việc không hẳn như những gì họ giải nghĩa, còn nếu như quả tình là vì vietnam thì chúng tôi sẵn sàng nhịn đói để nhân dân vn có gạo mà đương đầu, thậm chí chúng tôi còn sẵn sàng dâng hiến tới cả máu của chính mình”.
Cuộc trò chuyện với Chủ tịch Fidel hôm ấy đã làm cho chúng tôi hiểu ra một điều: Lãnh tụ Fidel đã bộc lộ sự bất bình trước thái độ của TQuốc trong quan hệ với Cuba mà khởi thủy sâu xa chính là do tại thời điểm đó, quan hệ giữa Liên Xô và TQuốc đang găng tay và có nguy cơ dẫn tới xung bỗng nhiên.
Thái độ của China là một sức ép đối với Cuba, trong khi Cuba vẫn duy trì mối quan hệ mật thiết với Liên Xô, yếu tố làm cho Trung Quốc không “hài lòng”, và họ đã dùng giúp đỡ như một sự mặc cả, một biện pháp hòng ép lập trường của nước nhận viện trợ thay cho sự giúp đỡ công bình, trong sáng mà trước đó họ vẫn duy trì với Cuba.
Tôi muốn đem câu chuyện này ra kể lại vào thời điểm bây chừ khi China đang có những hành xử ngang ngược tại khu vực thuộc khuôn khổ độc lập của Việt Nam ở Biển Đông.
Đã qua 45 năm kể trong khoảng ngày Fidel nói lên câu nói bất hủ, hiện cả nhị bạn hữu đoàn trưởng cùng dự trong cuộc gặp năm ấy đều đã bị mất đi, chỉ có duy nhất bản thân tôi là người còn sống trong số những nhân chứng từng có mặt trong sự kiện lịch sử ấy, cho nên tôi thấy mình cần nói ra một bí quyết đầy đủ những gì diễn ra quanh câu nói của Fidel.
Không ai nghi ngại việc Fidel ủng hộ vietnam khi ông đã phát biểu những vấn đề gan ruột giữa một biển người tại Quảng trường Cách mệnh, nhưng cũng sẽ không có rộng rãi người hiểu được tại sao Fidel phải nói ra như vậy trong thời gian ấy…
Lý Văn Sáu
Thủ đô, 07/07/2011
Chuyên mục phù hợp tác cùng Chuyên trang Nghiên cứu Thế giới (nghiencuuquocte.net)
Tham khảo thêm: bomtangap
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét