Không phạt người sinh con thứ 3

Trẻ lọt lòng sinh vào đầu 04 tuần 10-2017 tại Bệnh viên phụ sản Hùng Vương, TP.HCM - Ảnh: DUYÊN PHAN

Đồng thời dự thảo quyết nghị của Hội nghị trung ương 6 cách đây không lâu cũng hướng đến đổi mới chế độ "hộ khẩu", bằng cách bãi bỏ dần những sự cản trở trong tiếp xúc dịch vụ công giữa người có hộ khẩu và người di trú, kể cả di trú tới thị trấn.

Tại cuộc họp báo do Bộ Y tế đơn vị chiều 17-10, phó tổng cục trưởng Tổng cục Dân số - chiến lược hóa gia đình Nguyễn Văn Tân nói:

"Trong khoảng những năm 1960 và đặc biệt từ năm 1993 đến nay xác định phương hướng của công việc dân số là mỗi cặp phi tần chồng có 1-2 con, nay đi lại mỗi mái ấm sinh đủ 2 con, duy trì mức sinh thay thế (hiện giờ là 2,1 con/bà mẹ tuổi sinh đẻ). 

Những vùng có mức sinh cao như Tây Nguyên, Tây Bắc thì đi lại để giảm về mức sinh thay thế, vùng có mức sinh thấp như Đông Nam Bộ (khác biệt là TP.HCM), ĐBSCL thì chuyển động để nâng mức sinh lên mức sinh thay thế, tức là có cả 2 chiều là giảm chỗ cần giảm, nâng chỗ cần nâng, trước đây chỉ có một chiều là vận động giảm sinh".

Kiểm tra, không phạt người sinh con thứ 3

* Tuổi Trẻ: Để nâng chỗ cần nâng mức sinh những nơi đang có mức sinh thấp như Đông Nam Bộ, ĐBSCL thì có nới cho những vùng này được sinh con thứ 3 mà không phạt, thưa ông?

TP.HCM mức sinh thấp nhất cả nước

Hiện mức sinh ở khu vực Đông Nam Bộ dưới 1,7 con/bà mẹ, ĐBSCL là 1,8 con, hai vùng này đều có mức sinh dưới mức sinh thay thế.

Khác biệt là TP.HCM có năm đã xuống tới 1,3 con/bà mẹ, hiện ở mức khoảng 1,45 con/bà mẹ.

Trong khoảng quyết nghị trung ương 4 khóa VII năm 1993 tới nay, về mặt quy định, Nhà nước không có luật pháp khống nhạo báng số con, nhưng có chính sách chuyển di mỗi mái nhà nên có 1-2 con, ko kể đảng viên thì năm 2008 quyết định 94 của Trung ương Đảng nêu kỷ luật mức cảnh cáo với đảng viên sinh con thứ 3, khai trừ đảng viên sinh con thứ 4. 

Năm 2013 có "nới" theo hướng giảm mức phạt: đảng viên sinh con thứ 3 bị khiển trách, con thứ 4 cảnh cáo và con thứ 5 bị khai trừ. Còn lại không có qui định khống giễu cợt số con trong mỗi gia đình nên không có bãi bỏ, sinh bao lăm con là quyền của người dân. 

Giả dụ có kiểm tra là rà soát các pháp luật với đảng viên, lúc trước có bắt buộc là huỷ bỏ ngay các qui định xử lý kỷ luật đảng viên sinh từ con thứ 3, nhưng sau khi được Hội nghị trung ương gần đây góp ý thì chúng tôi đã bắt buộc dần dần sửa đổi các quy định hiện có, theo hướng không xử phạt đảng viên sinh con thứ 3, thứ 4 nếu họ có ước muốn ấy.

Ông Nguyễn Văn Tân - phó tổng cục trưởng Tổng cục Dân số - kế hoạch hóa mái nhà - Ảnh: N.KHÁNH

* Tuổi Trẻ: Như ông nói không có quy định xử phạt, nhưng hiện tại phổ thông địa phương vẫn có hương ước, thậm chí có luật pháp đòi hỏi người sinh con thứ 3 phải nộp tiền mới được khiến giấy khai sinh cho các cháu. Việc bãi bỏ các qui định này như thế nào?

Pháp lệnh dân số không qui định phạt người sinh con thứ 3, thứ 4, nhưng thực tiễn vẫn còn 7 địa phương có việc "phạt". Chúng tôi đã phối thích hợp với Bộ Tư pháp và các địa phương để sửa đổi các nội dung không phù hợp với pháp luật. Nhưng tôi xin phép không nêu tên 7 địa phương này.

* VOV: Giả dụ đổi mới chính sách dân số theo hướng nới mức sinh, theo ông, có xảy ra trạng thái bùng nổ dân số quay về?

113-115 triệu người

Với xác định phương hướng không tiếp tục chấp hành giảm sinh mà thay bằng duy trì mức sinh thay thế vững chắc, đến năm 2030 quy mô dân số VN ở mức 104 triệu người, đến năm 2049 bình ổn ở 113-115 triệu người.

Hiện giờ VN có 94 triệu dân, làng nhàng mỗi năm gia tăng 850.000 - 900.000 người.

Chúng tôi đã khảo sát trên Internet với hơn 700.000 người, 73% trong số này mong muốn có 2 con, 8,3% mong có 1 con, 9,3% mong có 3 con, trên 8% mong có phổ quát hơn 3 con. Với tỉ lệ như trên, nhân tố chỉnh một tí về mức sinh thì chưa có vấn đề gì lớn.

Sẽ bãi bỏ điều hành theo hộ khẩu?

* Tuổi Trẻ: Tỉ lệ cư dân sinh sống ở thành phố của Việt Nam hiện thấp hơn hồ hết so với quả đât, một trong những ngăn cản là việc quản lý theo hộ khẩu. Thay đổi chế độ dân số bao gồm cả đổi mới quan niệm về phân bố cư dân, liệu có tất nhiên thay đổi cách điều hành theo hộ khẩu, thưa ông?

Hiện tỉ lệ cư dân sống ở thị trấn vietnam là khoảng 34%, so với trái đất là rất thấp. Tiêu chí tới năm 2030 có 45% dân số vietnam sống ở đô thị.

Trong những giải pháp để đẩy với tốc độ cao tốc độ thành phố hóa tôi chưa thấy nói gì về việc bỏ hộ khẩu, nhưng dự thảo quyết nghị Hội nghị trung ương 6 chuẩn y người thiên cư, kể cả thiên cư tới khu vực thành phố, đồng đẳng với người sở tại trong tiếp cận các dịch vụ công (về y tế, giáo dục... - PV) mà hiện đang không được bình đẳng do hộ khẩu.

Ngoài ra, có một tiêu chí nữa được đề ra trong dự thảo là tới năm 2030 có 100% dân số được hoàn thành thủ tục trong hệ thống hạ tầng dữ liệu dân cư toàn quốc, nghĩa là huỷ bỏ phương pháp quản lý tạo rào cản giữa cư dân sở tại và người di trú.

* Người Lao Động: Vậy bao giờ việc huỷ bỏ hộ khẩu theo hướng chấp hành vô tư trong tiếp cận phục vụ công, thưa ông?

Tôi không nhân thức vì tôi không hề người xây dựng các chế độ ấy. Nhưng tôi mong tạp chí hãy nói phổ biến về các bất cập can dự đến hộ khẩu, càng đa dạng người nói ra thì các tổ chức thực thi pháp luật càng đẩy nhanh tiến độ canh tân, gỡ bỏ các rào cản.

Trước đây chỉ có vietnam, CHDCND Triều Tiên và China chấp hành chính sách hộ khẩu, nhưng nay China đang cải tổ, tiến tới bảo đảm quyền hòa bình trú ngụ tại khu vực nào mà họ mong muốn. Một lần tôi đi TP.HCM, tôi cũng gặp mặt một anh lái taxi đã sống 10 năm ở TP này mà chưa có hộ khẩu, tôi hỏi anh ấy có muốn có không thì anh ấy nói có, nhưng phải mất "chi tiêu" khoảng 7-10 triệu đồng.

Ông Nguyễn Văn Tân

Các mái ấm trẻ được khuyên sinh đủ 2 con để nuôi dạy con tốt. Trong ảnh: một gia đình trẻ dạo chơi trường học Tao Bằng hữu, TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Mức sinh đã tăng do giảm mức kỷ luật với đảng viên?

Theo ông Nguyễn Văn Tân, năm 2011 bình quân mỗi thanh nữ VN trong độ tuổi sinh đẻ có 1,99 con, nay là 2,1 con.

Có nhì nguyên nhân dẫn đến việc tăng này: việc giảm mức kỷ luật đối với đảng viên năm 2013 và giảm đối tượng được không tính tiền dụng cụ hạn chế thai. Trước năm 2010 tất cả không tính tiền toàn bộ phương tiện hạn chế thai và chiến lược hóa mái ấm, nay tỉ lệ người được free còn 56% và số này đang tiếp tục giảm.

Về khu vực đã sinh thêm con sau việc nới lỏng chế độ dân số như trên, theo ông Tân, nhiều phần vẫn là khu vực có học vấn cao, mức sống khá hơn ở các thức giấc miền Bắc. Còn miền Nam thì có nới cũng không thấy sinh thêm con.

Đọc thêm: bomtangap