Zimbabwe thời Mugabe: Lạm phát 500 tỷ % và vết sẹo nhức nhói

Sự điều hành yếu kém của Mugabe trong 37 năm cầm quyền đã làm Zimbabwe biến thành vùng đất khô cằn không còn kì vọng, với vết sẹo nhức nhói từ những cuộc bằng hữu áp đẫm máu.

Tổng thống 93 tuổi của Zimbabwe Nắm quyền từ những năm 1980, Tổng thống Robert Mugabe không có nhu cầu về hưu ở tuổi 93 và nhịn nhường như muốn chia sớt quyền lực cho người hậu phi nổi tiếng ăn chơi.

Trong khoảng hero giải phóng dân tộc tới nhà độc tài chuyên chế nhạo, Robert Mugabe, với 37 năm cai trị Zimbabwe, là một trong những anh hùng có ảnh hưởng và gây bàn cãi nhất châu Phi.

Mưu mẹo và lạnh lùng, nhà chỉ đạo 93 tuổi đã vượt mặt đa dạng kẻ địch trong hàng thập kỷ nhưng lại sụp đổ vì một tính toán sai lầm trong những tuần cuối cùng nắm quyền. Theo AP, ông đã phạm sai lầm khi gạt bỏ cánh tay phải của chính mình và chọn thê thiếp làm cho người kế nhiệm.

Tổng thống Robert Mugabe tại hội sở của đảng cầm quyền Zanu PF ở Harare, Zimbabwe, ngày 29/8/2007. Ảnh: AP.

Ông không ngờ phó tổng thống bị mất chức Emmerson Mnangagwa sẽ lật đổ bản thân dịu dàng và khéo léo tới thế. Qua phổ quát năm đi theo Mugabe, Manangagwa đã học được bí quyết thâu tóm và tận dụng quyền lực.

Đối với các nhà chỉ huy khác trên khắp lục địa, Mugabe cũng là người truyền cảm hứng. Chiến thuật mở mang quyền lực của ông bằng bí quyết lợi dụng hiến pháp, bằng hữu áp phe đối lập thông qua bạo lực và hăm dọa là tấm gương để họ noi theo trong phổ quát năm.

Siêu lạm phát 500 tỷ %

Việc Mugabe sử dụng bạo lực tịch thâu nông trại của các chủ đồn điền da trắng là dấu ấn đáng lưu ý trong những năm cầm quyền của ông. Chế độ này đã tàn phá ngành nghề đóng gói nông nghiệp của tổ quốc, biến vựa lương thực nhiều người biết đến của châu Phi thành vùng đất khô cằn và đói khát.

Trong khi đó, Mugabe gượng nhẹ bằng những lời lẽ hùng hồn rằng đất đai của châu Phi phải do người châu Phi nắm giữ. Dĩ nhiên, các trang trại đã không được chuyển giao cho những người da đen nghèo như cam đoan. Thay vào đó, chúng rơi vào tay các tướng soái, các bộ trưởng nội các, bạn bè và cung phi ông. Đa dạng cánh đồng bị bỏ không những năm sau đó.

Sự quản lý yếu kém của ông với nền kinh tế Zimbabwe đích thực gây ngạc nhiên. Trong khoảng một non sông có thời cơ việc làm cho và nền giáo dục tốt, Zimbabwe biến thành vùng đất không còn kì vọng, nơi người địa phương bè lũ lượt bỏ đi.

Khoảng 3 triệu người Zimbabwe đang ở đất nước hàng xóm Nam Phi, nơi họ sẵn sàng khiến công việc tay chân dù có trình độ học thức cao. Hàng chục nghìn người Zimbabwe sống lưu vong ở Anh. Dường như đó, 13 triệu đứa ở lại trong nước đối mặt với tỉ lệ thất nghiệp cao hơn 80%.

Các thành viên của đảng đối chọi Phong trào Thay đổi Dân chủ (MDC) biểu tình trên phố thị trấn của thủ đô Harare, ngày 23/1/2008. Họ phản đối chi tiêu sinh hoạt đắt đỏ và sự khổ sở mà người Zimbabwe phải chịu đựng dưới sự nắm quyền của Mugabe, cùng lúc yêu cầu bầu cử tự do và công bằng. Ảnh: AFP/Getty.

Theo Quỹ Tiền tệ Toàn cầu (IMF), năm 2008, siêu lạm phát của Zimbabwe đã đạt tới 500 tỷ %. Một mớ tiền 100 nghìn tỷ USD Zimbabwe không đủ để sắm cần phải có phẩm. Lạm phát chỉ được giữ vững khi Zimbabwe phá giá bán tệ và chuyển sang dùng đô la vào năm 2009.

Theo ước tính, khu vực kĩ nghệ của Zimbabwe hoạt động chưa đầy 30% công suất. Ngành du lịch khô héo. Với các mỏ rubi, bạch kim, quà và crom lớn, ngành nghề mỏ của Zimbabwe vẫn tiếp tục hoạt động nhưng lời bắt nạt dọa quốc hữu hóa của Mugabe đã khiến cho các nhà đầu tư nước ngoài e sợ.

Các mỏ vàng Marange được phát hiện vào năm 2009 giống như kho báu từ trên trời rơi xuống. Những viên rubi chất lượng tốt trên các bãi đất bồi dễ khai thác đem lại nguồn thu nhập hàng tỷ USD. Mugabe đã điều quân đội đến tiếp quản khu vực này và quốc hữu hóa các mỏ, gạt bỏ các tổ chức kinh doanh Anh và China đang hoạt động ở đây.

Đương nhiên, rất ít nguồn thu từ vàng được đưa tham gia kho bạc nhà nước để đóng góp tham gia ngành nghề giáo dục và dịch vụ y tế đang kiệt quệ. Mugabe cùng gia đình và các bạn bè thân mật nhất đã thu thập số của nả tầm cỡ trái đất.

Vết sẹo nhức nhối

Ngay khi được giải phóng khỏi các nhà thống trị thiểu số da trắng, người Zimbabwe lại đối mặt với hệ thống nội gián sâu rộng của Tổ chức Tình báo Trung ương (CIO). Hàng trăm người ủng hộ phe đối lập đã thiệt mạng hoặc biến mất trong các chiến dịch bầu cử. Đa dạng người bị tra tấn.

Thật khó để nhớ rằng Mugabe từng được quốc tế ca ngợi vì đưa Zimbabwe đến chủ quyền. Trong suốt những năm 1970, ông đã lãnh đạo trận chiến tranh du kích kháng cự chế độ thống trị thiểu số của Rhodesia, tiền thân của Zimbabwe. Ông ủng hộ hòa giải sắc tộc và từng được đề cử giải Nobel Hòa bình.

Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe thông qua đội cận vệ trong lễ mở đầu kỳ họp thứ 2 của Quốc hội khóa 7 ở thủ đô Harare, ngày 6/10/2009. Ảnh: AP.

Tất nhiên, ngay cả trong những năm 04 tuần huy hoàng khi Zimbabwe vừa giành chủ quyền, Mugabe luôn lạnh lùng và đầy tính liệu khi phát biểu hay hiện ra trước mọi người.

Chiến dịch bầy đàn áp đẫm máu hàng ngũ phiến quân ủng hộ lãnh đạo phe đối nghịch Joshua Nkomo là vết sẹo khiến cho quốc gia nhức nhói. Trong khoảng năm 1983 đến năm 1985, ước tính khoảng 10.000 đến 20.000 người địa phương tộc thiểu số ở Ndebele đã bị quân đội miền Nam Zimbabwe giết hại trong cuộc tàn sát Matabeleland. Vụ thảm sát là vết đen lớn nhất trong thủ tục của Mugabe.

Dù tên tuổi bị vấy bẩn vì những vụ giết mổ người nhưng Mugabe vẫn được kính trọng một phương pháp miễn cưỡng, nhất là nhờ sự ủng hộ của ông trong trận chiến chống phân biệt chủng tộc ở nước láng giềng Nam Phi. Khi Nelson Mandela được giải phóng khỏi nhà đá vào năm 1990, ông đã mau lẹ tới Zimbabwe để cảm ơn sự ủng hộ của Mugabe.

Tuy nhiên, bị tên tuổi của Mandela lấn át, Mugabe đã cảm thấy giận dữ. Khi Mugabe kết hôn với người hiền thê thứ nhị Grace vào năm 1996, Mandela đã tham gia ban tiếp tân. Mugabe có vẻ bực bõ khi Mandela thu được sự reo hò phổ biến hơn trong khoảng hàng nghìn khách mời.

Sự phẫn nộ thường trực của người Zimbabwe

Là một chỉ huy khắc khổ, Mugabe thi thoảng khi uống rượu và trông vẫn hoạt bát dù tuổi cao. Đương nhiên, lối sống khiêm nhường nhịn này đã đổi mới sau khi ông kết hôn với Grace Mugabe.

Tổng thống Robert Mugabe và cu li nhân Grace đến thăm Bệnh viện Harare ở Harare, Zimbabwe, ngày 27/3/2008. Ảnh: AP.

Họ xây đắp biệt thự 25 phòng ngủ trên khu đất ngoại thành Borrowdale của Harare, nơi được biết đến là Biệt thự Mái xanh vì có phần mái lợp bằng ngói ngọc lam nhập khẩu trong khoảng TQuốc. Những 04 tuần cuối cùng khi Mugabe nắm quyền, lối sống xa hoa của gia đình ông vẫn không khỏi làm mọi người sửng sốt.

Cu li nhân Grace, người có biệt hiệu “Gucci Grace” vì sở thích dùng hàng hiệu, đã kiện một thương nhân kim cương Lebanon vì giao dịch không như ý. Bà buộc tội người này chỉ đưa cho bà viên vàng 30 carat sau khi nhận được viên rubi 100 carat của bà.

Sự căm thù thường trực của người Zimbabwe đã bùng nổ vào ngày 16/11, một vài ngày sau khi quân đội giam lỏng Mugabe. Đa phần trong số 1,6 triệu dân của thủ đô Harare đã đổ xuống tuyến đường kêu gọi tổng thống lâu năm nhường nhịn bước.

Người Zimbabwe vỡ òa vui sướng sau khi Mugabe từ nhiệm Người địa phương Zimbabwe vỡ vạc òa trong vui sướng và đổ xuống trục đường ăn mừng trước tin tức Tổng thống Robert Mugabe gửi thư xin từ nhiệm đến quốc hội, xong xuôi 37 năm liên tục cầm quyền.

Đối thủ đáng gờm làm cho Tổng thống Mugabe phải tháo lui Sau 37 năm cầm quyền, Tổng thống Mugabe đã phạm sai trái lớn nhất, khiến sự nghiệp chính trị của ông đi tham gia hồi kết, khi tước bỏ quyền lực của phó tổng thống Mnangagwa.

Mugabe: Từ anh hùng phóng thích cho đến sụp đổ 'chẳng thể quay đầu' Tự đắc về quyền lực vững bền, Mugabe phá vỡ lẽ quan hệ với những người từng là bạn bè để phục vụ tham vọng chính trị của cung phi, sai trái khiến ông khó khăn quay lại nắm quyền như xưa.

• Zimbabwe

  

  Zimbabwe là nước nhà không giáp biển nằm ở phía nam châu Phi, kẹp giữa hai con sông Zambezi và Limpopo. Zimbabwe có thông thường biên cương với các nước: Nam Phi ở phía nam, Botswana phía tây và tây nam, Mozambique phía đông và đông bắc, và Zambia phía tây bắc. Đất nước này nhiều người biết đến với thác Victoria trên sông Zambezi và đa dạng khu bảo tồn hoang dại. Zimbabwe có 16 tiếng nói chính thức, trong đó tiếng Anh, tiếng Shona và tiếng Bắc Ndebele được sử dụng chung nhất.

  Bạn có nhân thức: Zimbabwe được đặt tên theo thành phố xây bằng đá nhiều người biết đến tham gia thế kỷ 14 "Đại Zimbabwe" nằm ở đông nam giang sơn này.

  • Hà Nội: Harare
  • Diện tích: 390.757 km²
  • Quốc khánh: 18/4/1980
  • Dân số: 16,1 triệu (2016)
  • GDP đầu người: 2.276 đô la (2017)
  • Tổ chức tiền tệ: đô la Mỹ

Zimbabwe tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe bạo động kinh tế lạm phát

Xem nhiều hơn: bomtangap