Ngày kỷ niệm 100 năm Cách mệnh 04 tuần Mười Nga, ký ức trong tôi về một chặng con đường học tập và tu nghiệp ở Liên bang Xô-viết lại ùa về.
Năm ấy, 1975, tôi cùng với hàng trăm sinh viên trẻ mở đầu lên tàu sang Liên Xô. Điểm tới của chúng tôi là Tashkent, thủ đô của nước Cộng hòa XHCN Xô-viết Uzbekistan thuộc Liên bang Xô-viết, nay là Cộng hòa Uzbekistan. Chúng tôi là những sinh viên thi đỗ Đại học đạt điểm cao, được Nhà nước chọn lựa cử đi học với học bổng hỗ trợ hoàn toàn của Chính quyền Xô viết. Thời kỳ đó, mỗi năm, Vietnam có đến 600 sinh viên được cử sang Liên Xô học tập.
Chúng tôi phải trải qua 1 năm học Khoa Dự bị tại Đại học Tổng phù hợp Tashkent trước khi được sắp xếp về học các chuyên lĩnh vực không giống nhau trong chuỗi hệ thống các trường đại học thuộc Liên bang Xô-viết.
 |
| Đồng đội lớp Dự bị Đại học Tổng thích hợp Tashkent khoá 1975-1976. Tác giả Nai lưng Văn đứng thứ 5 hàng 2 trong khoảng trái sang (ảnh: Do tác giả cung cấp) |
Nhưng có lẽ, một năm ngắn ngủi ấy lại đọng lại những tuyệt hảo sâu đậm nhất trong tôi- một chàng học sinh mới 17 tuổi, lần đầu đặt chân tới một non sông mập mạp, thiêng liêng, nơi được coi là thành trì của Chủ nghĩa phường hội và đang nuôi nấng biết bao nước có điều kiện kinh tế eo hẹp.
Khoa dự bị của Đại học Tổng thích hợp Tashkent nằm biệt lập với khu trường chính ở ngay trọng tâm đô thị, trên đường Bogdan Khmennitsky, trong một tòa nhà cổ điển, có sân vườn rộng.
Vừa mới đến nơi, các anh chị học sinh khoá trên người Việt, vốn trong khoảng đa dạng trường khác nhau trong nước như Đại học Tổng phù hợp, Bách khoa, Y khoa, Nông nghiệp đã ngay tức thời tới thăm hỏi, giúp sức, xoá tan ngay thứ cảm giác sốt ruột, bỡ ngỡ lúc đầu. Và cũng có thể, các anh trai khoá trên ấy chỉ muốn đến “coi mặt” khách hàng nữ người Việt mới sang để kết bạn mà thôi?!
Sau này, chính các anh chị ấy đã dạy chúng tôi hồ hết những việc cần nhân thức của một sinh viên học tập tại nước ngoài, trong khoảng việc tự cắt tóc, tự may áo quần cho đến tự sướng, tráng phim, phóng rửa ảnh,... và thậm chí, rủ đi dã ngoại, chơi sport.
Thời điểm nhập học đã là cuối hè, đầu thu, chúng tôi được nhà trường đưa đi bán buôn áo quần ấm ở Căn tin Siêu thị nhỏ lẻ tổng phù hợp. Đồ dùng học tập được nhà trường cấp không tính phí. Bên cạnh, chúng tôi còn có học bổng 70 rúp một 04 tuần được dùng cho ăn uống, sinh hoạt.
Cô giáo chủ nhiệm lớp tôi tên là Elena, người Ucraina, có chồng là sỹ quan Hoá nhi đang dịch vụ ở Trung Á. Cô có khuôn mặt nhân hậu và khác biệt, rất yêu học sinh Vietnam. Như một lẽ thiên nhiên, những học sinh người Việt ngày đó, bạn nào bạn nào cũng đều phổ biến một cảm nhận rằng, trong trái tim những loài người Liên Xô ấy luôn là một sự sẻ chia, đồng cảm và sẵn lòng giúp đỡ những người Việt Nam- đến từ nước nhà nghèo khó bởi chiến tranh trong cả học tập lẫn sinh hoạt thường nhật.
Cũng nhờ tiếp xúc với những nhân loại thân thương đó, tiếng Nga của chúng tôi tốt lên nhanh chóng và cũng dần dễ dãi học được các môn tự nhiên khác bằng tiếng Nga. Đây là bước quan trọng để tiếp cận dần các trong khoảng ngữ, thuật ngữ công nghệ chuyên ngành nghề, dịch vụ cho việc nghe giảng ở các trường đại học sau này.
 |
| Đội xây đắp sinh viên Đại học Tổng hợp Tashkent mùa hè 1976. Tác giả È cổ Văn đứng trước tiên phía bên phải (ảnh: Do tác giả cung ứng) |
Thời tiết ở Tashkent là thời tiết sa mạc, lạnh tham gia mùa đông và rất khô, hot vào mùa hè, có khi nóng tới 40 độ. Ngay trong một mùa, nhiệt độ giữa ngày và đêm cũng cao thấp khác nhau hàng chục độ.
Mùa đông năm đó, chúng tôi được trường cho đi nghỉ đông ở làng Kumushkan, phương pháp không xa Tashkent. Lần trước tiên tôi được nhìn tuyết rơi, một hình ảnh rất hấp dẫn. Đa số lũ học sinh chúng tôi như những đứa trẻ mới lớn, lao ra sân nghịch tuyết, vo tuyết lại và ném vào nhau.
Mùa hè, chúng tôi được đi chơi ở hồ thủy lợi Tuyabugus, thường gọi là Tashmore, cách thức thành phố Tashkent khoảng 30 km về phía Nam, rồi tham gia các đội xây đắp của học sinh gọi là stroyotriad.
Phải nói rằng, cuộc sống của du sinh viên thuở ấy mà Liên Xô dành cho chúng tôi- đẹp và long lanh như một giấc mơ: hoạt động văn nghệ, sport sôi nổi, với niềm vui chung tiền mua máy quay đĩa loại sách tay, sắm các đĩa nhạc của Beatles, Humperdinck,… của Anh hay Samosvetu, Pesnjaru, Sinnaya Ptitsa,… của Nga về nghe.
Hương vị của món mỳ Lakhman, gạo nấu Plov và thịt cừu nướng kiểu Uzbek vẫn còn rõ nét. Và mặc dù bị cấm yêu đương hay xem phim Mỹ thì chúng tôi vẫn cảm thấy rất nao nức mon men ra ở dọc đường gần trường chỉ để xem dancing đầm trong dịp cuối tuần hay lễ hội.
Tuy nhiên, đối với lưu học sinh chúng tôi, tập trung học luôn là nhiệm vụ tiên quyết và hiểm yếu. Lớp chúng tôi không đơn thuần chỉ như một lớp học, mà còn là một doanh nghiệp có tổ chức trưởng, có chỉ huy, có chi đoàn, có cấp ủy. Trong tâm trí mỗi học sinh, việc học là một trách nhiệm cao cả, rèn luyện, tu dưỡng để trở về hiến đâng cho Nước nhà. Ví như để điểm kém, để bị phê bình là vấn đề tối kỵ đáng hổ ngươi nhất.
Nói thêm về thủ đô Tashkent của Uzbekistan, khi đó, nơi đây vẫn đang trong công đoạn xây dựng lại sau khi bị san phẳng bởi trận động đất lớn 9 năm trước. Đô thị nhiều người biết đến của Trung Á cổ kính vẫn chưa có metro. Tới năm 1991, khi Liên bang Liên Xô tan ra, Uzbekistan biến thành tổ quốc chủ quyền.
Một điểm khá đặc biệt ở nước nhà này là mặc dù, có gần như đội ngũ sắc tộc khác như người Nga, Tajik, Kazakh, Karakalpak hay và Tatar…, rộng rãi tôn giáo như Hồi giáo, Trường học chính thống Phương Đông, Phật giáo hay Do thái giáo, nhưng chúng tôi hoàn toàn không cảm nhận được sự đứt quãng giữa các dân tộc và tín ngưỡng. Phần nhiều người dân ở đây đều rất mực thân thiện, quý mến và luôn sẵn lòng hỗ trợ các sinh viên Vn.
Cho tới tận hiện nay, dù hàng chục năm trôi qua, khoá chúng tôi vẫn hay chạm chán nhau. Phần đông người trong chúng tôi, sau khi học tập và tu nghiệp ở Liên Xô ngày đó, đã về nước đạt được mục tiêu, giữ nhiều trọng trách trong bộ máy nhà nước.
Chẳng hạn như anh Lương Phan Cừ, cựu học sinh luật Đại học Tổng hợp Tashkent, sau nhiều khóa làm cho đại biểu Quốc hội, nay là Chủ toạ Hội Hữu hảo Vn-Uzbekistan, anh Đặng Quang đãng Phương, nguyên Phó Chánh án Tòa án nhân dân vô thượng, anh Lê Hưng Quốc, nguyên Phó Giám đốc Sở Ngoại vụ, nguyên Chủ tịch Liên minh các đơn vị hữu hảo TP Hồ Chí Minh, giáo sư Nguyễn Đăng Dung, Đại học Nước nhà Thủ đô...
Quãng thời điểm ấy hẳn luôn là thước phim chân thật và đẹp nhất trong cuộc thế sinh viên chúng tôi. Dù nhân loại có phổ thông thay đổi, Liên Xô vẫn luôn là quê hương thứ 2 để chúng tôi hướng về với phổ quát xúc cảm hoài niệm linh nghiệm.
Trằn Văn
(Nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Vốn đầu tư- ngân sách của Quốc hội, cựu học sinh Khoa dự bị, Đại học Tổng phù hợp Tashkent khoá 1975-1976, cựu sinh viên Đại học Trắc địa, đo đạc hàng không và bản đồ Moskva, Liên xô)
Có thể bạn quan tâm: bomtangap
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét