 |
| Một bàn thờ tổ tiên, ông bà của người Sài Gòn - Ảnh tư liệu |
Thật ra, quan điểm “sau khi tắt thở, vong linh của con người sẽ đầu thai quay về người đời” là quan niệm “Luân Hồi”của đạo Bà La Môn có cội nguồi trong khoảng Ấn Độ. Nghĩa là đạo này nghĩ là, bất kỳ vong linh loài người nào ở người đời này đều phải trải qua bốn bước: sinh, lão, bệnh, tử. Sau đó, vong linh con người ta sẽ quay lại trần gian, gọi là đầu thai, để bắt đầu bước một là “sinh” của chu kỳ luân hồi bốn bước.
Khi ý kiến “Luân Hồi” nhập khẩu tham gia China đã được mở mang và cụ thể hơn. Mười vị Diêm Vương đều có tên gọi và tác dụng rất rõ ràng.
Ý kiến về “Luân hồi” của Ấn Độ và quan niệm về “Địa ngục” của Trung Hoa đã được truyền sang nước ta từ những năm đầu công nguyên.
Dĩ nhiên, người Sài Gòn cũng như phần lớn người Việt nghĩ rằng sau khi qua đời, vong hồn ông bà sẽ cư trú tại nơi phụng dưỡng ngay trong mái nhà. Do đó, con cháu sẽ bày mùng, mền, chiếu, gối ngay trên nới thờ tự để ông bà được ngủ nghỉ im giấc. Vì vậy mà có tên gọi “giường thờ” (phong tục này, hiện nay, vẫn còn thấy ở một vài nơi).
 |
| Phía sau bàn thờ tổ tiên phổ biến người Sài Gòn tới nay vẫn là một bức tranh phong cảnh - Ảnh: HỒ TƯỜNG |
 |
| Một bàn độc tiên tổ với đầy đủ đồ thờ củangười Sài Gòn trong khoảng xưa đến nay - Ảnh: HỒ TƯỜNG |
Phía bên ngoài giường thờ là bàn độc, bày các đồ thờ truyền thống, như: bài vị hay di ảnh, đỉnh trầm (người miền Nam gọi là “lư hương”), cặp chân đèn, lư nhang, bình hoa, dĩa giải khát…
Theo thời điểm, ý nghĩa chiếc “giường thờ” bị quên béng. Thêm tham gia đó là các tác động kinh tế trực tiếp tham gia cảnh ngộ sống của phổ thông mái ấm, tòa tháp bị thu hẹp, đã khiến cho chiếc “giường thờ” đã bị dẹp đi, chiếc bàn độc được lui vào sát vách.
Quay về quan điểm linh tính của người Việt. Quan niệm này nghĩ rằng linh hồn ông bà, sau khi tắt hơi, nhiều lần cư trú trên bàn độc gia tiên. Bởi vậy, có thể nói nơi đặt bàn thờ ông bà trong căn nhà người Việt là môi trường linh nghiệm nhất.
Ngoài ra những đồ thờ truyền thống như đã nêu trên, đa dạng mái nhà người Việt còn trang trí cho khu vực đăt bàn độc ông bà phổ thông công cụ thờ cúng truyền thống khác, như: hoành phi (tấm bảng treo ngang trên cao, phía trước bàn thờ ông bà), liễn đối (nhì tấm phiên bản bé xíu, treo dọc hai bên bàn thờ ông bà (ngày trên vách phía sau lưng bàn độc hay trên hai cây cột cái đứng thẳng nhị bên bàn thờ), bao lam (bức chạm gỗ trên mặt tấm ván gỗ, treo phía trên, ở trước bàn độc ông bà, nói lên ấm lòng tôn kính và hiếu hạnh của con cháu đối với ông bà)…
Những mái ấm khá giả còn tô điểm thêm cho khu vực đặt bàn thờ ông bà bằng các đồ thờ “cao cấp” khác. chả hạn như: cặp lọng, cặp tàn (nhì công cụ che nắng bỏ ra cho những người gàu có, uy quyền ngày xưa) dựng nhị bên.
Cạnh đó là cặp tượng hạc đứng trên lưng rùa, cũng được dựng nhì bên trái phải, phía trước bàn độc. Trước mặt bàn thờ có thêm dàn bát bửu gồm tám pháp khí của Bát Tiên nhằm phân bua đây là chốn linh thiêng…
Ngày trên bức vách liền phía sau với bàn thờ tiên sư cha, phổ quát mái ấm người Sài Gòn cố cựu vẫn còn bài trí bức chụp kiếng to cao, vẽ cảnh sơn thủy rất hữu tình, có căn nhà đẹp đẽ, có chiếc xuồng tam bạn dạng nho nhỏ.
Người Sài Gòn xưa tin rằng đó là một cõi trở về của ông bà. Có nơi thêm chính giữa tranh là một chữ “Phước” viết bằng chữ Nho khá to, hàm ý phước đức tổ sư để lại cho con cháu, phù hợp với nội dung của cặp liễn treo nhì bên ghi cặp câu đối: “Ông cha công đức thiên niên hưng thịnh, Tử hiếu tôn hiền hậu vạn đại xương” (Công đức của tiên tổ ngàn năm phồn thịnh - Con hiếu, cháu hiền hậu giúp cho vạn đời thơm danh).
| Phong tục thờ cúng ông bà của người vietnam từ truyền lại bao đời, đã được người Sài Gòn kế thừa, cho thấy một phiên bản sắc văn hóa đặc thù giữa đất Sài Gòn đô thị của những người đi khai phá đất phương Nam, góp phần tạo nên một nội lực vững tiến thưởng cho người Sài Gòn giữa bao thăng trầm của lịch sử cũng như trong thời kinh tế hoạt động mua bán bữa nay. |
Đón đọc bài 2: Những ẩn chứa khi người Sài Gòn cúng ông bà ngày tết?
Xem tại: maybomdandung
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét